Ik ben al enige tijd bezig met een nieuwe roman. De roman groeit gestaag. Steeds als ik de ruimte en tijd heb om in de woorden te duiken, word ik aangeraakt door het mysterie van creatie. Het verhaal voltrekt zich onder mijn handen zonder dat ik daadwerkelijk iets doe. Ik laat het ontstaan. Het enige dat ik werkelijk moet doen is tijd en ruimte geven om het te laten groeien. Veel lezers vragen aan mij: hoe doe je dat?
Een verhaal in wording
Dat is een vraag waar ik altijd een eenvoudig antwoord op heb. Ik doe het gewoon. Het is niet een vraag wanneer of hoe ik het doe. Nee, ik doe het gewoon. Ik maak tijd vrij, ik reserveer dagen in mijn agenda zodat ik naast het lesgeven aan de universiteit, de meditaties in Het Nationaal Park De Hoge Veluewe, de zorg voor mijn dochters en sinds kort ook voor mijn ouder wordende ouders, dagen overhoud om datgene te doen wat ik het liefste doe: een verhaal creëren, een verhaal wakker kussen met mijn vingers die over het toetsenbord dansen. Het is voor mij als een in- en uitademing van levenskracht: mezelf verbinden met een verhaal in wording, een verhaal dat groeit, dat leeft, dat borrelt dat gehoord wil worden en in taal wil worden omgezet.
Dat klinkt misschien wat vaag of mysterieus maar is het eigenlijk niet. Misschien is het wel hetzelfde als het verlangen van kinderen om te spelen. Om van een berg zand een kasteel te maken of een taart of een huis of een zee of om een leeg wit vel papier voor zich neer te leggen en met kleurpotloden een wereld te toveren, een wereld die er eerst niet was maar al tekenend een wereld wordt die bestaat, een huis, een boom, een boot, een berg, een rivier en om zich er daarna volledig in te verliezen. Als kinderen niet tot spel of creatie zouden komen, wat zouden kinderen dan zijn of doen? Het is het spel dat ze zelf creëren dat hen blijdschap geeft, verwondering over hun eigen mogelijkheden om van ‘niets’ ‘iets’ te maken.
Het niets, de leegte, de ruimte
Het is misschien juist ook dat ‘niets’ dat aanzet tot creatie en daarmee is het ‘niets’ eigenlijk altijd ‘iets’, er is een sprank, een vonkje, een ingeving dat de eerste pennenstreek op het witte vel zet, de eerste hand in de zandbak doet steken of in mijn geval het eerste woord op het scherm van mijn laptop doet verschijnen. En dan volgt de weg van zelf. De weg van de creatie.
Dat een dergelijke creatie alleen aan mensen met een creatief beroep is voorbehouden is een grove misvatting. We herbergen allemaal de mogelijkheid tot creatie in onszelf. In ieder van ons is dat spelende kind nog aanwezig. De vraag is alleen of we nog kunnen en durven luisteren naar de stem van de creatie. Want bij een creatie weten we immers niet wat het resultaat zal zijn, we tasten in het duister als we aan het begin staan, we zien niets, er is alleen maar ruimte. We hebben geen idee waar de eerste zin van een roman ons naar toe zal leiden of wat een keus om het leven anders vorm te geven zal brengen.
Tegelijkertijd heeft het niet-weten ook een ongekende kracht in zich. Juist ja: de kracht van creatie. Als we zouden weten zouden we wellicht niet meer creëren. Maar we weten het niet, we zoeken een weg door het leven en trachten het vorm te geven zoals we denken dat het vorm gegeven zou moeten worden. Als we de moed zouden hebben om in het niet-weten te duiken, komt er een ruimte vrij, een lege ruimte waar alles mogelijk is en alles zich zou kunnen ontvouwen. Een ruimte zoals een leeg vel papier waarop een schitterende tekening te voorschijn kan komen of een berg met zand waaruit een zandkasteel zou kunnen ontstaan.
Van leegte naar creatie
Het is de kunst die ruimte van leegte, zijn en niets zonder angst aan te kijken en er misschien zelfs in te duiken om dan te ontdekken dat er vanzelf een ingeving komt, een idee of een gedachte die je aanzet tot handelen, tot een creatie. Zonder dat je al een eindpunt dient te formuleren of vast te stellen. Door je duik in de leegte ontdek je misschien iets dat je aandacht wilt geven en terwijl je het aandacht geeft, groeit het, en kijk je zelf misschien na verloop van tijd verwonderd naar wat er zoal ontstaat. Als we het lineaire denken waarin er altijd een begin en eindpunt dient te zijn, los durven laten en in de leegte duiken…wie weet welke ontdekkingen en creaties er dan nog op de mensheid liggen te wachten.
Als lezers aan mij vragen hoe ik in hemelsnaam een roman kan schrijven, moet ik wellicht geen antwoord meer geven maar maar vragen hoe zij het zelf doen. Hoe zij zelf het vuur van de creatie warm houden en er voor zorgen dat ze nog altijd genieten van wat hun handen creëren, wat hun gedachten tot stand brengen of wat ze tot stand zouden willen brengen als ze kracht van creatie in zichzelf aan zouden boren.
Wie weet welke zandkastelen, schilderijen, beelden, romans, ontwerpen voor bruggen, voertuigen, oplossingen voor wereldproblemen, nieuwe medicijnen etc. er nog in ons verscholen liggen.
