Het afgelopen jaar heb ik mij meer en meer verdiept in het aanwezig zijn in de natuur. Op lange wandelingen dwaal ik door Het Nationaal Park De Hoge Veluwe waarin de bomen, het mos, de grond, de lucht, de geluiden van ruisende bladeren, zingende de vogels, het spel van donker en licht, de wolken en het zonlicht mijn enige metgezel zijn.
Steeds weer ervaar ik hoe ik zelf onderdeel ben van deze wonderlijke wereld die we natuur noemen maar die we ook zelf zijn. De natuur is niet iets dat buiten ons staat, de natuur is niet iets waarin we ons begeven, de natuur is onderdeel van wie wij zijn en wij zijn onderdeel van de natuur.
Ons verbinden met de aanwezige natuur leert ons hoe we verbonden zijn met een boom, een voorbijtrekkende wolk of ruisend blad. En als we dat kunnen, die verbinding kunnen voelen, dan kunnen we ook weer ervaren wie we als mens zelf zijn, hoe we zelf onderdeel zijn van deze wonderlijke wereld en wat we als mens in deze wereld komen doen. We kunnen door een vallend blad, een windvlaag op de wang of een zonnestraal in het gezicht de deur openen naar onze eigen drijvende krachten, naar wat ons bezield, wat ons aanspoort ons eigen leven vorm te geven.
Dit klinkt misschien wat vaag… hoe doe je dat? is de vraag die ik dan ook vaak als eerste te horen krijg. Door het openstellen van al je zintuigen is daarop mijn eerste simpele antwoord. Voel, ruik, kijk, hoor en proef het bos, de bomen, word je bewust van de zachte grond onder je voeten, tast met je vingers de boomschors af of ruik de overgang van loof naar dennenbos. Dompel je onder in de wereld van het bos. Het enige wat je zelf hoeft te doen is werkelijk aanwezig te zijn en misschien, en dat klinkt wat vreemd maar probeer het maar eens, je open te stellen en te kijken of je het bos werkelijk toe kan laten. Of je werkelijk kan ontvangen wat het bos je geeft.
De natuur is immers een meester in het geven. De natuur geeft onbaatzuchtig, zonder doel, zonder verlangen. Dat geven zonder doel of verlangen dat is een vorm van geven die we misschien door de tijd heen verleerd zijn. Onze cultuur is op de een of andere manier lijnrecht tegenover de principes van de natuur komen te staan. Het is een cultuur van verlangen geworden, een cultuur die misschien lange tijd zinvol was maar die zich steeds meer en meer tegen ons lijkt te keren.
Het eeuwige verlangen schenkt ons immers geen levensvreugde maar jaagt ons op. Het laat ons geloven dat als we succesvol zijn, als we iets bereikt hebben, als we in een bepaalde auto rijden, als we een bepaalde fiets hebben of bepaalde reizen hebben gemaakt we iets zijn, we er toe doen en dat als we dat bereikt hebben we dan pas werkelijk een echt mens geworden zijn. En dus doen we ons uiterste best om al die zaken te bereiken omdat we denken dat als we het bereikt hebben we eindelijk gelukkig zijn. Maar dat is nooit voor lang. Al snel borrelt er een ander verlangen op naar iets nieuws, iets anders, iets beters. Een mooiere auto, een snellere fiets, een groter huis, een nieuwe reis.
Dit gecultiveerde verlangen is een systeem geworden waarop onze economie draait en waarin we allen op de een of andere manier gevangen zitten. Hier en daar begint het systeem scheuren en barsten te vertonen maar eigenlijk hebben we geen idee hoe we een ander systeem daarvoor in de plaats kunnen stellen omdat we misschien zelf niet weten hoe we op een andere manier ons leven in kunnen richten. Kunnen we met minder? Kunnen we genoegen nemen met een wandeling in het bos in plaats van een verre reis? En wie zijn we dan als mens? Welk verhaal vertellen we dan over onszelf?
Misschien is het tijd voor nieuwe verhalen over het menselijk zijn, over wie we als mens willen en kunnen zijn. Ieder voor zich zal daar een eigen invulling aan moeten geven. De vraag is wel of ons nog heel veel tijd gegeven is. De aarde schreeuwt om aandacht. Dat kunnen we overlaten aan de mensen die afreizen naar de klimaattop zoals onlangs in Polen maar we kunnen ook bij ons zelf te raden gaan en kijken hoe we de aarde tegemoet kunnen treden en de natuur werkelijk weer kunnen omarmen. Wie zich eenmaal op dat pad begeeft, zal zich misschien net als ik meer en meer verwonderen.
De boom of het het bos naast je deur herbergt immers duizenden geheimen die je wellicht nog niet ontdekt hebt. Ik kan soms twee uur lang wandelen en ben dan slechts een paar honderd meter verder gekomen. Het gaat mij niet om de afstand die ik afleg, het gaat mij om het samen zijn met het bos, de verwondering over een takje op de grond, het zachte mos in mijn handen, de bomen die zich over mij heen buigen, de takken die wuiven in de wind. Daar hoef ik niet duizend kilometer voor af te leggen dat vind ik hier in het bos in mijn eigen land of zelfs in mijn eigen achtertuin waar planten hun groene bladeren laten wuiven en de takken hoewel kaal in de winter al weer een belofte van een nieuwe knop met zich meedragen. Het samenvallen met de natuur om mij heen schenkt mij niet alleen verwondering maar ook een innerlijke rust die ik eerder nog niet kende. Ik baad en waad in het bos en word langzaam opgenomen in de wonderlijke wereld van het bos. Vaak krijg ik nieuwe ideeën voor romans of mooie zinnen aangereikt tijdens een boswandeling. Het bos voedt mij met inspiratie.
De natuur geeft onbaatzuchtig maar wij hebben deze kunst van het geven ook in ons. Misschien zouden we om de scheuren en barsten in het huidige systeem wat op te rekken en openingen te creëren voor nieuwe wegen, ons in de cultuur van het geven kunnen verdiepen. Wat hebben we te geven? Wat willen we graag geven? Wat kunnen we geven? En dat hoeven juist geen cadeaus of ingewikkelde grootse dingen te zijn. Het kan heel simpel en eenvoudig. Zoals de bomen ons van zuurstof voorzien, de planten ons eten schenken, de zon ons licht brengt iedere dag, zo draagt ieder mens ook een essentie met zich mee die hij kan geven aan een ander. Misschien een inzicht, misschien een helpende hand, misschien een kritische vraag die de ander verder brengt, en dan zonder verlangen om daar voor betaald te worden, zonder verlangen voor een tegenprestatie, zonder verlangen naar erkenning maar simpelweg omdat de natuur een samenspel is van geven en ontvangen en wij nu eenmaal zelf natuur zijn en we dus kunnen geven en ontvangen zonder dat we daarmee ook maar enig verlangen hoeven te stillen.
Onbaatzuchtig geven en ons verbinden met de wereld om ons heen. Zoals de bomen ons eigenlijk zo eenvoudig voorleven. Misschien wordt het tijd om onze ogen te openen, het verlangen naast ons neer te leggen en in 2019 een begin te maken met The Art of Giving. Voor inspiratie hoeven we niet ver van huis. De boom op de hoek van de straat leeft het je voor.
Ik wens iedereen een liefdevol, inspirerend en verbindend 2019 toe!
